E-TİCARET VE E-TİCARET HUKUKUNUN KAPSAMI

Yazı Sahibi: Stj. Av. Ali ERŞİN, 17.09.2019

2018’de ülkemizde internet üzerinden alışveriş yapan kişisayısı %20’den fazla artarak 39,6 milyon kişidir. Online alışverişin tümalışverişlere oranı ise %5,3 e çıkmıştır. Görüldüğü üzere internet alışverişlerigün geçtikçe artmaktadır.[1] Bu oranla Türkiye gelişmekte olan ülkelerinortalamasını yakından takip etmektedir.

Peki tüm bunlar ne anlama geliyor?

İnternet üzerinden alışverişlerin hukuki korumalarınelerdir?

E Ticaret Ne Demek? E-Ticaret Hukuku Nedir?

Ürün ve hizmetlerin reklam, satış, dağıtım ve ödemeişlemlerinin yapılması işlemlerinin online sistemler üzerinden yapılmasınae-ticaret denilmektedir.(sanal ortam üzerinden ticaret). Kısaca e-ticaret;geleneksel ticaretin web ortamında veya mobil olarak yapılmasıdır.

Tabi ki bu tür web ortamında gerçekleşen alışverişlerdeavantajların yanında çeşitli dezavantajlar da vardır. Peki bu tür hak kayıplarıdurumunda bizim haklarımız neler? 

Bu ve benzer durumlarla ilgilenen disiplin e-ticaret hukukuolarak karşımıza çıkmaktadır. Tanım yapacak olursak, e-ticaret’te yapılabileceksuistimallerin, hak kayıplarının önlenmesi, bu ortamdaki ticaretin de birdüzene sokulması ve güvenli ortam haline getirilmesiyle ilgilenen hukuk dalınae-ticaret hukuku denir. 

E-Ticaret Hangi Yasal Düzenlemelere Tabidir? Kapsamları Nelerdir?

E-ticareti ilgilendiren en önemli kanun, 01.05.2015tarihinde yürürlüğe giren 6563 sayılı Elektronik Ticaretin Düzenlenmesi HakkındaKanun’dur.

Kapsam: Madde 1 – (2)‘’Bu Kanun, ticari iletişimi, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmetsağlayıcıların sorumluluklarını, elektronik iletişim araçlarıyla yapılansözleşmeler ile elektronik ticarete ilişkin bilgi verme yükümlülüklerini veuygulanacak yaptırımları kapsar. ‘’ şeklindebelirtilmiştir.

Bu kanunun kapsamına baktığımızda daha çok tüketicilerinhaklarına yönelik düzenlemeler olduğunu görebiliriz. Ayrıca satıcı ile alıcıarasındaki iletişimin daha sağlıklı ve güvenli olmasını da kapsadığıanlaşılmaktadır.

 E ticareti ilgilendiren bir diğer düzenleme, 29457sayılı Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı Hizmet SağlayıcılarHakkında Yönetmelik’tir.

Kapsam: Madde 2 – ‘’(1) Bu Yönetmelik, hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcıların ağüzerinde mal veya hizmet satışına ilişkin sözleşme ve siparişlerdeki bilgiverme yükümlülükleri ile elektronik ticaretle ilgili diğer tedbirleri kapsar.

(2) Bu Yönetmelik hükümleri, münhasıran elektronik posta,telefon araması, kısa mesaj veya elektronik ortamda doğrudan iletişime imkânveren benzeri bireysel iletişim araçlarıyla yapılan sözleşmelere uygulanmaz.’’ olarak belirtilmiştir.

Yönetmeliğin kapsamının yine hizmet sağlayıcı(satıcı) vearacı hizmet sağlayıcıların (genellikle internet sitesi sahipleri) alıcılarakarşı daha şeffaf olmaları hakkında olduğu ve bu sayede e-ticaretteki güven esasını çözmeye yönelik olduğugörülmektedir.

Ayrıca doğrudan iletişime imkân veren bireysel iletişimaraçları ile yapılan sözleşmelere uygulanmayacağı da belirtilmiştir. 

Bu konuda bir diğer düzenlememiz 2017 yılında oluşturulan, ElektronikTicaret Bilgi Sistemi ve Bildirim Yükümlülükleri Hakkında Tebliğ’dir.

Kapsam: Madde 2 – ‘’(1) Bu Tebliğ, ağ üzerinde malveya hizmet satışına yönelik sözleşme yapılmasını veya sipariş verilmesinisağlayan hizmet sağlayıcı ve aracı hizmet sağlayıcılar ile bu Tebliğdebelirtilen diğer gerçek veya tüzel kişilerin elektronik ticarete ilişkin kayıtveya bildirim yükümlülüklerini kapsar.

(2) Bu Tebliğ hükümleri,münhasıran elektronik posta, telefon araması, kısa mesaj veya elektronikortamda doğrudan iletişime imkân veren benzeri bireysel iletişim araçlarıylayapılan sözleşmeleri gerçekleştiren hizmet sağlayıcı ve aracı hizmetsağlayıcılara uygulanmaz.’’

Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’nın çıkardığı bu tebliğinkapsamının, hizmet sağlayıcılar ve aracı hizmet sağlayıcılar ile gerçek veyatüzel kişilerin elektronik ticarete ilişkin kayıt veya bildirim yükümlülükleriile alakalı olduğunu görmekteyiz. İnternet üzerinden yapılan ticaretlerde dahaçok belirliliğin sağlanmasına yönelik  çıkarıldığısöylenebilir.

Bu tebliğin de doğrudan iletişim ile yapılanticaretleri kapsamayacağı düzenlemede belirtilmiştir.

Bir başka düzenleme, yine Gümrük ve TicaretBakanlığı’nın çıkarttığı Elektronik Ticarette Güven Damgası Hakkında Tebliğ’dir.

Kapsam: Madde 2 – ‘’(1) Bu Tebliğ, güven damgasıalmak isteyen ve Elektronik Ticarette Hizmet Sağlayıcı ve Aracı HizmetSağlayıcılar Hakkında Yönetmelik kapsamında bulunan aracı hizmet sağlayıcı vekendine ait elektronik ticaret ortamında faaliyet gösteren hizmet sağlayıcınınuyması gereken güvenlik ve hizmet kalitesi standartlarını; güven damgasısağlayıcının faaliyetleri ve yükümlülükleri ile güven damgasının verilmesi,askıya alınması ve iptaline ilişkin usul ve esasları kapsar.‘’

Bu tebliğin e-ticarette ürünkalitesinin iyileştirilmesi, suistimallerin önlenmesini ve bununla berabergüvenin sağlanmasını kapsadığı söylenebilir.

Diğer Düzenlemeler: Elektronik ticareti daha dolaylı yoldan etkileyeceksözleşmeler de mevcuttur. Bunlara örnek olarak;

• 6502 Sayılı Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun
• 5809 Sayılı Elektronik Haberleşme Kanunu
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği
• Gümrük ve Ticaret Bakanlığı’ndan Finansal Hizmetlere İlişkin Mesafeli Sözleşmeler Yönetmeliği

verilebilir.

Son yıllarda e-ticaretin de yaygınlaşması ile birliktegörüldüğü üzere bununla ilgili hukuki düzenlemeler yapılmaya başlanmıştır.Zaman geçtikte, yeni ihtiyaçlar oluştukça farklı hukuki düzenlemeler deyapılması kaçınılmaz olacaktır.

[1] TUSIAD E-Ticaret Raporu 2019